Zάκυνθος
Το καρναβάλι της Ζακύνθου ξεκίνησε την εποχή της Βενετσιάνικης κυριαρχίας του νησιού. Αν και στην αρχή ήταν μία αντιγραφή του καρναβαλιού της Βενετίας, με τα χρόνια απέκτησε το δικό του ξεχωριστό ύφος χωρίς ποτέ όμως να χάσει τίποτα από την αυθεντική του αίγλη.
Ξεκινάει την Κυριακή του Ασώτου που οι παραδοσιακοί ντελάληδες γυρνάνε το νησί της Ζακύνθου διαλαλώντας την έναρξη και το πρόγραμμα του καρναβαλιού. Τις δύο τελευταίες εβδομάδες της Αποκριάς οι ντετόροι (άντρες μασκαράδες) και οι μάσκαρες (γυναίκες μασκαράδες) γυρίζουν τους δρόμους και τις πλατείες και επισκέπτονται συγγενικά και φιλικά σπίτια φορώντας πάντα μωρέττα (μάσκα).
Την Τσικνοπέμπτη εισέρχεται στην πόλη ο βασιλιάς Καρνάβαλος. Την Κυριακή της Τυρινής γίνεται η μεγάλη Ζακυνθινή καρναβαλική παρέλαση, με άρματα και καρναβαλιστές από ολόκληρο το νησί. Το καρναβάλι τελειώνει πάντα αργά το απόγευμα με την «Κηδεία της Μάσκας». Στο τέλος της παρέλασης των μασκαράδων περιφέρουν το χρωματιστό φέρετρο του καρνάβαλου.
Μπροστά βαδίζει η μπάντα παίζοντας άλλοτε πένθιμα, άλλοτε καρναβαλικά, ενώ τους ακολουθεί η «θλιμμένη» οικογένεια.
Σκύρος
Ανάμεσα στα πολλά και διάφορα αποκριάτικα έθιμα της Σκύρου ξεχωρίζει η τριάδα μεταμφιεσμένων που αποτελείται από τον «γέρο», την «κορέλα» και τον «φράγκο». Ο «γέρος» παριστάνει τον γέρο-τσοπάνη με μαύρη κάπα, άσπρο κοντοβράκι, άσπρες υφαντές κάλτσες, ψεύτικη καμπούρα, μάσκα από προβιά μικρού γιδιού με δύο τρύπες για τα μάτια και κρατάει γκλίτσα.
Ο γέρος είναι η ψυχή της μασκαρεμένης συντροφιάς χάρη στο μεγάλο αριθμό κουδουνιών που έχουν στερεωθεί περίτεχνα επάνω του, έτσι ώστε να κάνουν δυνατό εναλλασσόμενο θόρυβο με κάθε ρυθμικό βήμα του.
Η «κορέλα» είναι άντρας ντυμένος με Σκυριανά γυναικεία ρούχα, κεντητή φούστα, άσπρο πλισεδένιο μεσοφόρι, κεντημένη ποδιά, μεταξωτά πουκάμισα και σκεπάζει το κεφάλι με κίτρινο μαντήλι απ' το οποίο προβάλλουν ψεύτικες πλεξούδες μαλλιών με μεταξωτές κορδέλες, ενώ κρύβει το πρόσωπο με χάρτινη γυναικεία μουτσούνα. Η κορέλα κρατάει μαντήλι που το κουνάει χορεύοντας γύρω από το γέρο.
Τέλος, ο «φράγκος» φοράει «ευρωπαϊκά» ρούχα, δηλαδή παντελόνι, σακάκι, φανέλα ή κάτι ανάλογο, καπέλο και κρύβει το πρόσωπο με μια αποκριάτικη μάσκα. Το μόνο υποχρεωτικό στην κατά τα άλλα ελεύθερη μεταμφίεσή του, είναι ένα τσοπάνικο κουδούνι που κρεμιέται πίσω στη μέση του κι ένα κοχύλι, η«μπουρού» των ναυτικών, που το φυσάει όταν κινείται πειράζοντας όσους βλέπει. Όλες οι φορεσιές είναι φυσικά χειροποίητες.
Με βαθιά Διονυσιακά στοιχεία, η εκκωφαντική γιορτή κρατάει ολόκληρο το βράδυ της τελευταίας Κυριακής των Αποκριών και ολοκληρώνεται την Καθαρή Δευτέρα.
Νάουσα
Κάθε χρόνο στη Νάουσα τις μέρες των Αποκριών αναβιώνει το έθιμο των Γενίτσαρων και των Μπούλων με ρίζες που κρατάνε από την Τουρκοκρατία. Ξημερώματα της προτελευταίας Κυριακής της Αποκριάς, οι πιο λεβέντες νέοι της πόλης ντύνονται Γενίτσαροι.
Η φορεσιά στολίζεται με πολλές σειρές από βαριά και λεπτοδουλεμένα ασημένια νομίσματα και περιλαμβάνει φουστανέλα, τσαρούχια και τέλος το «πρόσωπο», μια μάσκα από πανί κερωμένο που επάνω της ζωγραφίζουν ένα τσιγκελωτό μουστάκι. Οι Μπούλες είναι άντρες ντυμένοι με φαρδιά γυναικεία ρούχα. Οι Μπούλες και οι Γενίτσαροι γίνονται ένα μπουλούκι που γυρίζει ολόκληρη την πόλη χορεύοντας με την πομπή να καταλήγει στο Δημαρχείο.
Το ίδιο ακριβώς επαναλαμβάνεται και την τελευταία Κυριακή των Αποκριών. Στο τέλος των εορτασμών ακολουθεί μεγάλο φαγοπότι που συνεχίζεται ως την Καθαρή Δευτέρα, αν και αυτή τη φορά χωρίς τις μάσκες.
Άμφισσα
Στην Άμφισσα το Σάββατο πριν την Καθαρή Δευτέρα βγαίνουν τα «φαντάσματα» και ταλαιπωρούν τους βυρσοδέψες της πόλης. Το ίδιο βράδυ λοιπόν δρουν και οι κουδουνάδες, ντυμένοι με δέρματα και χτυπώντας δυνατά τα κουδούνια τους για να τα ξορκίσουν.
Ταυτόχρονα στοιχειά και ξωτικά κατευθύνονται με αναμμένους πυρσούς προς την κεντρική πλατεία σέρνοντας αλυσίδες και προκαλώντας τρομακτικό θόρυβο. Μέσα σε μεγάλα καζάνια βράζει ο πατσάς που σερβίρεται στους επισκέπτες με τη συνοδεία άφθονου ντόπιου κρασιού. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι την Κυριακή το πρωί στην πλατεία της Ιτέας, ενώ το απόγευμα γίνεται η παρέλαση των αρμάτων.
Την Καθαρή Δευτέρα στην παραλία του Γαλαξιδίου λαμβάνουν χώρα τα «αλευρομουντζουρώματα», που είναι ακριβώς αυτό που φαντάζεστε. Κάτοικοι και επισκέπτες πολεμούν με αλεύρι και μπογιά σε έναν άκρως διασκεδαστικό πόλεμο.
Κεφαλλονιά
Άλλο ένα καρναβάλι που βασίζεται στη λατρεία του θεού Διόνυσου. Όπως στα περισσότερα Ιόνια νησιά, έτσι και στην Κεφαλλονιά παρελαύνει η φιλαρμονική μαζί με εντυπωσιακά άρματα και παντός είδους χορευτές, σε ένα θεαματικό αποκριάτικο εορτασμό που έχει επηρεαστεί από τα έθιμα όλων όσων καταπατούσαν στο παρελθόν το νησί (Άγγλοι, Γάλλοι, Βενετοί).
Στο Αργοστόλι και στο Ληξούρι την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς γίνεται η μεγάλη παρέλαση των αρμάτων με τις δύο περιοχές να συναγωνίζονται για το ποιά έκανε την καλύτερη διοργάνωση. Η γιορτή ολοκληρώνεται φυσικά με το κάψιμο του βασιλιά Καρνάβαλου.
Iωάννινα
Μία Διονυσιακή παράδοση για τον εορτασμό της άφιξης της Άνοιξης αναβιώνει κάθε τελευταία Κυριακή των Αποκριών στην περιοχή των Ιωαννίνων. Η άνοιξη είναι η εποχή που φέρνει την αναζωογόνηση της φύσης και οι κάτοικοι της πόλης την υποδέχονται με μεγάλες φωτιές σε κάθε γειτονιά.
Γύρω από τις πολλές φωτιές, που ονομάζονται «Τζαμάλες», μαζεύονται οι μασκαράδες, τρώνε, πίνουν και τραγουδάνε μέχρι το πρωί δημιουργώντας ένα κλίμα χαράς και κεφιού που μένει αξέχαστο σε κάθε επισκέπτη.
Ξάνθη
Το ξανθιώτικο καρναβάλι έχει χαράξει τη δική του πορεία στο χρόνο και έχει αποκτήσει θανατικούς φίλους που κάθε χρόνο φορούν τη καινούρια τους στολή και παρελαύνουν μαζί με τον βασιλιά καρνάβαλο στους δρόμους της όμορφης πόλης της Θράκης.
Η Ξάνθη την περίοδο της Αποκριάς αποτελεί πόλο έλξης τους βορειοελλαδίτες και όχι μόνο αφού διοργανώνονται αξιόλογες εκδηλώσεις που απογειώνουν το κέφι. Ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία λέγεται ότι οι καρναβαλικές εκδηλώσεις συναγωνίζονται επάξια αυτές που πραγματοποιούνται στην Αχαϊκή πρωτεύουσα που θεωρείται η βασίλισσα του καρναβαλιού πανελλαδικώς.
Για την ιστορία αναφέρουμε ότι μέχρι και την δεκαετία του 1950 οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν στην Ξάνθη είχαν κυρίως λαογραφικό χαρακτήρα, με έντονα προβεβλημένα τα παραδοσιακά θρακιώτικα στοιχεία. Συμμετείχαν κυρίως χορευτικά συγκροτήματα και όλοι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των τριών νομών της Θράκης και κάποιοι γειτονικών περιοχών.
Ακόμη και σήμερα αυτού του είδους οι εκδηλώσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ξανθιώτικου καρναβαλιού το οποίο μεταξύ άλλων περιλαμβάνει το περίφημο κυνήγι του θησαυρού, την παρέλαση των αρμάτων και των καρναβαλιστών κ.α.
Κάθε βράδυ στην κεντρική πλατεία της πόλης, στο νομαρχιακό θέατρο αλλά και σε άλλους κλειστούς χώρους πραγματοποιούνται εκδηλώσεις με τη συμμετοχή μουσικών συγκροτημάτων και χορευτικών ομάδων. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές εκδηλώσεις είναι αυτές που περιλαμβάνουν και την αναβίωση παλιών εθίμων.
Την τελευταία Κυριακή των Αποκριών αναβιώνει το παλιό έθιμο «Το κάψιμο του Τζάρου». Ο «Τζάρος» ή η «Τζάρους» ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα, το οποίο έφτιαχναν οι κάτοικοι της Ανατολικής Θράκης και το τοποθετούσαν πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια. Σύμφωνα με την παράδοση την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς έκαιγαν τον «Τζάρο» στο κέντρο μιας αλάνας, ή στην πλατεία για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους.
Το έθιμο αυτό λέγεται ότι το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου της Ξάνθης.
Η ονομασία «Τζάρος» λέγεται ότι προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο, που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ...».
Μετά το κάψιμο του Τζάρου, ακολουθεί ένα φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα που κατακλύζουν τον ουρανό και ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι.
